Ποια η ιστορία πίσω από την αρίθμηση των ποδοσφαιριστών μέσα στο γήπεδο; Γιατί η κάθε θέση έχει συνδεθεί με έναν αριθμό από το 1 έως το 11; Σήμερα η «τράπουλα» έχει ανακατευτεί αρκετά αλλά οι ρίζες της ιστορίας θα συνδέουν πάντα τον τερματοφύλακα με τον άσσο, τον προικισμένο μεσοεπιθετικό της ομάδας με το «10» και το κλασικό σέντερ φορ με το εννιάρι…
ΠΡΩΤΑ ΣΤΗΝ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ
Σύμφωνα με πληροφορίες του «Τifo Football», ποδόσφαιρο με
αριθμούς στις φανέλες παίχτηκε για πρώτη φορά στην Αυστραλία το 1911. Δώδεκα
χρόνια αργότερα (1923), τα νούμερα έκαναν την εμφάνισή τους και στη Λατινική
Αμερική, όπου ομάδα της Αργεντινής αντιμετώπισε μια παρέα τουριστών από τη
Σκωτία, με τις ενδεκάδες να εμφανίζονται στο γήπεδο αριθμημένες από το 1 έως το
11.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, πρώτη η St Louis Vesper Buick
παρατάχθηκε με αριθμούς σε αγώνα για το National Challenge Cup το 1924. Παρά
ταύτα, οι παίκτες της αντίπαλης ομάδας (Fall River Marksmen) κατέβηκαν στο
γήπεδο χωρίς νούμερα.
ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ ΑΓΓΛΙΑ
Σε γενικές γραμμές, ο τρόπος με τον οποίο γινόταν η διανομή των αριθμών ξεκίναγε από τη γραμμή της άμυνας και συγκεκριμένα από τα δεξιά προς τα αριστερά, σε ένα σύστημα που σήμερα μοιάζει με ένα 2-3-5. Η αρχή γινόταν φυσικά από τη θέση του τερματοφύλακα, ο οποίος αποτελούσε πάντα την No1 επιλογή.
Στη Γηραιά Ήπειρο η όλη ιστορία ξεκίνησε από την Αγγλία στις
25 Αυγούστου του 1928. Την ημέρα εκείνη διεξήχθησαν για πρώτη φορά
ποδοσφαιρικές αναμετρήσεις με τους παίκτες να φέρουν αριθμούς στις φανέλες
τους. Στα δύο εν λόγω παιχνίδια ήρθαν αντιμέτωπες η Σέφιλντ Γουένσντεϊ με την
Άρσεναλ και η Τσέλσι με τη Σουόνσι.
Oι
τερματοφύλακες δεν φορούσαν κανένα νούμερο επειδή ξεχώριζαν έτσι κι αλλιώς λόγω
των διαφορετικών εμφανίσεών τους. Το… τρίτο χρώμα των γκολκίπερ ξεκίνησε ως
ιδέα από τη Σκωτία το 1909 και απέκτησε υποχρεωτικό χαρακτήρα σε όλο τον κόσμο
το 1921.
Σε τελικό Κυπέλλου Αγγλίας χρησιμοποιήθηκαν νούμερα για
πρώτη φορά το 1933 και συγκεκριμένα στον τελικό ανάμεσα στην Έβερτον και την
Μάντσεστερ Σίτι. Τα «ζαχαρωτά», τα οποία επικράτησαν με σκορ 3-0, φορούσαν
φανέλες από το 1 έως το 11 και οι «πολίτες» από το 12 έως το 22.
ΤΟ WM ΤΟΥ ΤΣΑΠΜΑΝ
Μετά τη δεκαετία του ’30, η κάθε χώρα άρχισε να μοιράζει τα νούμερα στους παίκτες με βάση τη δική της οπτική, η οποία οριζόταν φυσικά από το σύστημα που μεσουρανούσε σε κάθε κράτος. Το 2-3-5 των πρώτων χρόνων αρχίζει να «ξεθωριάζει», αφού η εμφάνιση του Χέρμπερτ Τσάπμαν έρχεται να αλλάξει τα πάντα.
Πρόκειται για τον εμπνευστή του WM, το οποίο έδωσε ουσιαστικά στο ποδόσφαιρο τα πρώτα ρεαλιστικά συστήματα. Ο Τσάπμαν κατέκτησε με τη Χάντερσφιλντ τρία συνεχόμενα πρωταθλήματα Αγγλίας (1924-26) και έπειτα δημιούργησε την ομάδα της Άρσεναλ που έφτασε πέντε φορές στην ποδοσφαιρική κορυφή της Αγγλίας από το 1931 έως το 1938.
Από το 2-3-5 περνάμε λοιπόν στο WM. Μια από τις κύριες διαφορές είναι ότι στην πρώτη γραμμή άμυνας προστίθεται τρίτος παίκτης, ο οποίος ωστόσο συνεχίζει να «κουβαλά» το νούμερο 5. Το 2 και το 3 αρχίζουν να μετατίθενται προς τα άκρα της άμυνας, με αποτέλεσμα να καθιερώνονται με τον καιρό ως τα κλασσικά νούμερα των σημερινών μπακ.
Στη μεσοεπιθετική γραμμή, το 7 και το 11 παραμένουν στα «φτερά» της επίθεσης και αποτελούν τις πρώτες επιλογές των σημερινών εξτρέμ ή ακραίων χαφ ενώ το 8 και φυσικά το 10, ανέκαθεν προτιμώνται από δημιουργικούς παίκτες. Το δεύτερο ανήκει διαχρονικά στον πιο προικισμένο τεχνικά ποδοσφαιριστή. Στον επιθετικό ηγέτη της ομάδας! Το WM είναι επίσης αυτό που «απομόνωσε» το εννιάρι στην κορυφή της επίθεσης, με αποτέλεσμα να θεωρείται το πιο… ταιριαστό νούμερο για έναν κλασικό σέντερ φορ.
Η ΤΕΤΡΑΔΑ ΣΤΗΝ ΑΜΥΝΑ
Η εμφάνιση του 4-4-2 μέσω των Σερ Αλφ Ράμσεϊ (Εθνική
Αγγλίας) και Μπιλ Σάνκλι (Λίβερπουλ) έρχεται να καθιερώσει την τετράδα στην
άμυνα, η οποία αποτελεί έως σήμερα τη βάση της πλειοψηφίας των ομάδων ανά τον
κόσμο.
Η προσθήκη του τέταρτου παίκτη στην αμυντική ζώνη, έρχεται
να καθιερώσει επιπλέον νούμερα για τους αμυντικούς. Στη Βραζιλία για παράδειγμα
το 6 συνδέθηκε με τον παίκτη που καλύπτει το αριστερό άκρο της άμυνας, με τον
Ρομπέρτο Κάρλος να αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα επί των ημερών του στη
Σελεσάο (σ.σ. στη Ρεάλ Μαδρίτης φόραγε το 3).
Λίγοι είναι οι προπονητές που απαρνιούνται πλέον την τετράδα
μπροστά από το τέρμα και με βάση αυτή διαμορφώνουν στη συνέχεια τη
μεσοεπιθετική τους διάταξη μέσω των 4-3-3, 4-2-3-1, 4-3-2-1 κ.τ.λ. Παλιότερα, η
Ουγγαρία του Φέρεντς Πούσκας (1949-56) εμφάνισε ακόμα και το… υπερβολικό 4-2-4.
ΣΗΜΕΡΑ…
Η δημιουργία δεκάδων διαφορετικών συστημάτων επέφερε ωστόσο διαφορετικότητα στους αριθμούς των παικτών ανά χώρα ή σύλλογο ενώ τα μεγάλα σημερινά ρόστερ είχαν ως αποτέλεσμα τη δήλωση μοναδικών αριθμών για κάθε παίκτη από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 και έπειτα.
Κατά συνέπεια, διαθέσιμα είναι πλέον τα νούμερα από το 1 έως
το 99 (σ.σ. στις περισσότερες χώρες) και δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις παικτών
που επιλέγουν αριθμό… άσχετο με τη θέση στην οποία αγωνίζονται. Πλέον έχουμε
δει παραδείγματα ποδοσφαιριστών που δεν είναι τερματοφύλακες να φορούν το 1
(σ.σ. Έντγκαρ Ντάβιντς-Μπαρνέτ), «δεκάρια» να εμφανίζονται με το 5 (σ.σ.
Ζινεντίν Ζιντάν-Ρεάλ Μαδρίτης) και επιθετικούς να προτιμούν το 3 (σ.σ. Μοχάμεντ
Καλόν-Ίντερ).
Υπάρχει βέβαια και η κατηγορία του Ιβάν Ζαμοράνο στην Ίντερ! Επί των ημερών του στο Μιλάνο, ο Χιλιανός επιθετικός αναγκάστηκε να αποχωριστεί το αγαπημένο του 9 με την άφιξη των Ρομπέρτο Μπάτζιο και Ρανάλντο.
Στο συμβόλαιο του Μπάτζιο υπήρχε όρος που του εξασφάλιζε
το νούμερο 10 ενώ η Nike,
η οποία «έντυνε» το φαινόμενο, απαίτησε το εννιάρι για τον Βραζιλιάνο σταρ. Μη
έχοντας άλλη επιλογή, ο «matador» επέλεξε το «1+8», υπογράφοντας μια από τις πιο
συλλεκτικές εμφανίσεις στα χρονικά του ποδοσφαίρου.
«Η ιδέα προέκυψε γιατί έπρεπε να δώσω την φανέλα με το No9 στον καλύτερο του κόσμου.
Ο Σάντρο Ματσόλα μου είπε να επιλέξω ένα νούμερο που το άθροισμά του θα ισούτο
με το εννέα. Κάτι σαν το 18 ή το 27. Όταν όμως τον ρώτησα αν θα μπορούσα να
βάλω το + μου το αρνήθηκε»
«Μίλησα με τον πρόεδρο και αυτός ρώτησε την
Ιταλική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία. Ο Μοράτι πλήρωνε πρόστιμο σε κάθε αγώνα! Δεν
τον ένοιαζε όμως, ήθελε να είμαστε όλοι ευχαριστημένοι. Έτσι έπαιξα με το 1+8 στην πλάτη»